П Р А В И Л Н И К
за работни односи
ОПШТИ ОДРЕДБИ
Ч л е н 1
Со овој правилник се уредува остварувањето на правата , обврските и одговорностите на работникот и работодавачот , кои произлегуваат од работниот однос .
Под работен однос во смисла на овој правилник се подразбира договорен однос помеѓу работникот и работодавачот , заради вршење на определени работи и остварување на правата и обврските од тој договор .
Ч л е н 2
Работниот однос се регулира со овој правилник , законот за работни односи , друг закон и колективниот договор .
Ч л е н 3
Работникот засновал работен однос доброволно на начин и под услови утврдени со закон и колективен договор .
Работниот однос може да престане само на начин и под услови утврдени со закон .
Ч л е н 4
Работникот е должен да ги исполнува обврските што произлегуваат од работниот однос .
За повреда на работните обврски и причинетата штета , работникот одговара лично според одредбите од правилникот , законот и колективниот договор .
ЗАСНОВАЊЕ НА РАБОТЕН ОДНОС
Ч л е н 5
Работен однос може да заснова секое лице кое ги исполнува општите услови утврдени со овој правилник , закон за работни односи и посебните услови утврдени со закон , колективен договор и акт на работодавачот .
Ч л е н 6
Работодавачот е должен потребите од работници ,условите што треба да ги исполнува работникот и рокот во кој што се врши изборот да ги огласи јавно .
Ч л е н 7
Пред објавување на оглас работодавачот доставува пријава за потребата од работници до службата надлежна за посредување при работењето .
Јавниот оглас трае осум дена .
За итни неодложни работи чие вршење не трпи одлагање , до спроведување на постапка за избор по пат на оглас , работен однос може да се заснова и без јавно огласување , но најмногу до 30 дена , со посредување на службата надлежна за посредување при работењето .
Ч л е н 8
Избор од пријавените кандидати врши работодавачот , најдоцна во рок од 15 дена од денот на завршувањето на јавниот оглас .
Работен однос се заснова со склучување на договор за работа помеѓу работникот и работодавачот .
Договор за работа се склучува во писмена форма по конечноста на одлуката за избор и се заверува во службата надлежна за посредување при вработувањето .
Договорот за работа се чува во работните простории на работодавачот .
Примерок од заверениот договор за работа работодавачот го доставува и на работникот .
Ч л е н 9
Работникот не може да стапи на работа пред да се склучи и завери договор за работа .
Ако работникот неоправдано не отпочне да работи на денот определен во договорот за работа , се смета дека не засновал работен однос .
Ч л е н 10
Работникот кој заснова работен однос има работна книшка . Работната книшка ја издава службата надлежна за посредување при местото на живеење на работникот .
Со засновањето на работниот однос , работникот ја предава работната книшка на работодавачот , која книшка се чува во работните простории за времето додека трае работниот однос .
Ч л е н 11
Работен однос се заснова на време чие траење не е однапред определено - работен однос на неопределено време .
Ч л е н 12
Работен однос може да се заснова за време чие траење е однапред определено - работен однос на определено време , особено за :
1) зголемен обем на работа , најдолго шест месеци во текот на една календарска година ;
2) замена на отсутен работник , додека трае отсуството од работа ;
3) работа на определен проект , до завршувањето на проектот .
Ч л е н 13
Работникот работи на работното место за кое засновал работен однос .
Во случаи утврдени со колективен договор работникот може да биде распореден на секое работно место кое одговара на неговиот степен на стручна подготовка .
Одлука за распоредување донесува работодавачот .
Ч л е н 14
Работите на работното место , работникот по правило ги врши во работните простории на работодавачот , а ако тоа го дозволува природата на работите може да ги врши и дома .
Ч л е н 15
Работникот може да се распореди од едно на друго место на работа ако оддалеченоста е помала од 50 километри и ако му е обезбеден превоз до и од работа , со средства на јавниот сообраќај или со средства на работодавачот .
Ако дејноста е од таква природа која бара работите да се извршуваат надвор од седиштето на работодавачот ( градежништво , монтажни работи , сообраќај и врски , геоистражувања и други работи ) , а оддалеченоста од местото за работа е поголема од 50 километри , работникот може да се распореди во друго место на работа , доколку му е обезбедено соодветно сместување и исхрана , или превоз до работа и од работа во согласност со договорот за работа .
ПРАВА НА РАБОТНИЦИТЕ
Ч л е н 16
Работното време на работникот изнесува 40 часа во работната недела - полно работно време .
Работодавачот може да воведе работно време пократко од 40 часа во работната недела во случаите , кога за извршувањето на секојдневните работи од помал обем или за работи кога потребата или природата на работата тоа го бара .
Ч л е н 17
По исклучок , работното време на работникот може да трае подолго од 40 часа во работната недела , но не подолго од 10 часа неделно во следните случаи :
1) за време на земјотрес , поплава , пожари , епидемија , епизоотија и друга виша сила или несреќа која се случила или која непосредно се заканува ;
2) за давање помош на друг работодавач на кој му се случила несреќа или непосредно му се заканува ;
3) кога е неопходно да се заврши започнатиот процес на работа чиј прекин , со оглед на природата на технологијата и организацијата на работа , би предизвикал значителна материјална штета или загрозување на животот или здравјето на луѓето ;
4) да се спречи расипување на суровини или материјали , односно да се отстрани дефектот на средствата за работа ;
5) да се замени ненадејно отсутен работник во процесот на работата која трае непрекинато
6) да се започне или доврши итна медицинска интервенција или друга неодложна здравствена мерка ;
7) завршување на итни и неодложни дејства на процесот на работа .
Во случај од став 1 на овој член работникот е должен да работи и поднесувањето на приговор не го задржува извршувањето на одлуката .
Работното време подолго од 40 часа во работната недела може да трае само онолку време колку што е неопходно потребно да се отстранат опасностите , односно спречат штетните последици .
Одлука за работа подолга од полното работно време донесува работодавачот или работникот кого тој ќе го овласти .
Ч л е н 18
Прераспределбата на работното време може да се изврши кога тоа го бара природата на дејноста , односно на работите и задачите , организацијата на работата , подоброто користење на трудот , порационалното користење на работното време и извршувањето на определени работи и задачи во утврдените рокови .
Ч л е н 19
Работникот има право на одмор во текот на дневната работа во траење од 30 минути .
Одморот во текот на работата се организира на начин на кој се обезбедува работата да не се прекинува ако природата на работата не дозволува прекинување на работата или ако се работи со странки .
Времето за одмор од став 1 на овој член се засметува во работно време .
Одморот од став 1 на овој член не може да се утврди на почетокот и крајот на работното време .
Ч л е н 20
Работникот има право на одмор помеѓу два последователни работни дена во траење од најмалку 12 часа непрекинато .
Ч л е н 21
Работникот има право на неделен одмор во траење од најмалку 24 часа , непрекинато , ако е неопходно да работи на денот на својот неделен одмор , мора да му се обезбеди таков одмор во текот на наредната работна недела .
Ч л е н 22
Работникот има право на годишен одмор во текот на една календарска година во траење од најмалку 18 , а најмногу 26 работни дена .
Ако во календарската година во која засновал работен однос , работникот нема една година работа , има право на годишен одмор во траење од по два работни дена за секој месец поминат на работа , но не повеќе од 18 работни дена .
Ч л е н 23
Годишниот одмор по правило се користи во текот на календарската година .
Годишниот одмор може да се користи и во два дела .
Ако работникот го користи годишниот одмор во делови , првиот дел го користи без прекин во траење од најмалку 12 работни дена во текот на календарската година , а вториот дел во непрекинато траење најдоцна до 30 јуни наредната година .
Ч л е н 24
Одобреното боледување во текот на користењето на годишниот одмор не се пресметува во годишниот одмор .
За користење на боледувањето , работникот е должен во рок од 24 часа да го извести работодавачот .
Ч л е н 25
Работникот има право на отсуство од работа со надомест на плата до седум работни дена во една календарска година во случаите и под условите утврдени со колективен договор , а особено при стапувањето во брак , смрт на член на потесното семејство , полагање на стручен и друг испит за потребите на работодавачот .
Ч л е н 26
Работникот може да отсуствува од работа без надомест на плата во случаите и под условите и под условите утврдени со колективен договор , но најдолго три месеци во текот на календарската година .
За време на неплатеното отсуство на работникот му мируваат правата и обврските од работниот однос .
Ч л е н 27
Ако работникот , поради заминување на отслужување , односно дослужување на воениот рок престане да работи кај работодавачот , има право во рок од 30 дена по отслужувањето
односно дослужувањето на воениот рок да се врати на работа на работното место кое одговара на неговиот степен и стручна подготовка од определен вид занимање .
Ч л е н 28
Работникот кој е упатен на работа во странство во рамките на меѓународо-техничка или просветно-културна и научна соработка , во дипломатски и конзуларни претставништва , на стручно усовршување или образование со согласност на работодавачот , има право во рок од 30 дена од денот на престанувањето на работата во странство да се врати на работа кај работодавачот на работно место кое одговара на неговиот степен на стручна подготовка од определен вид занимање .
На работникот чиј брачен другар е упатен на работа во странство во рамките на меѓународно-техничка или просветно-културна и научна соработка , во дипломатски и конзуларни претставништва на негово барање , му мируваат правата и обврските од работен однос и има право во рок од 30 дена од денот на престанувањето на работата на неговиот брачен другар во странство да се врати на работа кај работодавачот на работно место кое одговара на неговиот степен на стручна подготовка .
За време на отсуство од работа во смисла на ставот 1 и 2 од овој член , мируваат правата и обврските од работен однос , освен правата и обврските за кои со закон е поинаку определено .
Ч л е н 29
Работникот кој е избран или именуван на државна или јавна функција , утврдена со закон , а чие вршење бара привремено да престане да работи кај работодавачот , има право , во рок од 30 дена по престанувањето на функцијата што ја вршел , да се врати на работно место кое одговара на неговиот степен на стручна подготовка .
Ч л е н 30
Работодавачот е должен да ги обезбеди потребните услови за заштита при работа во согласност со овој , со друг закон и колективен договор .
Работникот остварува заштита при работа во согласност со пропишаните мерки и нормативи за заштита при работа во согласност со закон и колективен договор .
Работникот е должен да се придржува кон мерките за заштита при работа и работите на работното место да ги врши со внимание заради обезбедување на својот живот и здравје , како и на животот и здравјето на другите работници и граѓаните .
Ч л е н 31
Работодавачот е должен да го запознае работникот со сите опасности на работа и со правата и обврските во врска со заштитата при работа и условите за работа .
Работникот има право да одбие да работи ако му се заканува непосредна опасност по животот или здравјето .
Работодавачот е должен веднаш да преземе мерки за отстранување на непосредната
Опасност за животот , односно за здравјето на работникот .
Ч л е н 32
Работодавачот е должен , земајќи ги предвид научните методи и современи достигнувања да го организира процесот на трудот на начин со кој се обезбедува сигурност при работата и заштитата на здравјето на граѓаните , односно да создава услови за работа и да ги презема пропишаните мерки и нормативи и други општопознати мерки за заштита при работата со кои се обезбедува психофизичкото здравје и личната безбедност на работниците и граѓаните .
Ч л е н 33
Работничката за време на бременост , раѓање и мајчинство има право на отсуство од работата во траење од девет месеци непрекинато , а доколку роди повеќе деца (близнаци , тројки и сл. ) една година .
Врз основа на наод од надлежниот здравствен орган , работничката може да го започне породилното отсуство 45 дена пред раѓањето , а задолжително 28 дена пред раѓањето .
Работничката која посвоила дете има право на отсуство до наполнување на девет месечна возраст на детето , а доколку посвои повеќе деца ( две или повеќе ) една година .
Ч л е н 34
Таткото на детето може да го користи правото од член 28 од правилникот за работни односи во случај на смрт на мајката , ако таа го напушти детето или ако поради оправдани причини е спречена да ги користи тие права .
Ч л е н 35
Работничка за време на бременост или со дете од двегодишна возраст не може да работи подолго од полното работно време , ниту ноќе .
Ч л е н 36
Еден од родителите на потешко хендикепирано дете има право да работи со половина од полното работно време , ако двајцата родители се во работен однос или ако родителот е самохран , врз основа на наод од надлежна лекарска комисија , ако детето не е сместено во установа за социјално-здравствено здружение .
Ч л е н 37
Работник ( и работничка ) помлади од 18 години не може да работат на работно место на кое претежно се вршат тешки физички работи , работи под земја или под вода , ниту на други работи кои би можеле штетно и со зголемен ризик да влијаат на здравјето и животот , утврдени со колективен договор .
Ч л е н 38
На работникот помлад од 18 години му се обезбедува годишен одмор според основите и мерилата со кои се утврдува должината на годишниот одмор на другите работници , зголемен за седум работни дена .
Ч л е н 39
Работничката од областа на индустријата и градежништвото не може да се распореди на работа ноќе , ако работата во тоа време би оневозможила да оствари одмор од најмалку седум часа во времето меѓу 22 часот и 5 часот наредниот ден .
Забраната од став 1 на овој член не се однесува на работничка која има посебни овластувања и одговорности или која врши работи од здравствена , социјална и друга заштита на работници .
Во исклучителни случаи на работничката може да и се определи да работи ноќе кога е неопходно да се продолжи работата , прекината од виша сила и кога е потребно да се спречи штетата на суровини или друг материјал .
Работничката може да биде распоредена на работа ноќе и кога тоа го бараат особено сериозни економски , социјални и слични околности под услов работодавачот , за воведувањето на таква работа да добие согласност .
Ч л е н 40
Работник помлад од 18 години , кој работи во областа на индустријата , градежништвото или сообраќајот не може да работи ноќе помеѓу 22 и 6 часот наредниот ден .
Ч л е н 41
Инвалид на трудот има право на скратено работно време , распоредување односно вработување на друга соодветна работа , преквалификација или доквалификација , како и право на соодветен паричен надоместок во врска со користење на тие права , во согласност со прописите за пензиско-инвалидско осигурување .
Работник со изменета работна способност и работник кој работи на работи на кои постои опасност од настапување на инвалидност има правона распоредување на соодветно работно место .
Ч л е н 42
Работникот има право на плата .
Платата на работникот му се обезбедува од средствата на работодавачот сразмерно на извршената работа , како и придонесот на работникот во создавањето на добивката , во согласност со условите и критериумите утврдени со закон и колективен договор .
Ч л е н 43
Платата на работникот за работа со полно работно време не може да биде пониска од најниската плата утврдена за одделни степени на сложеност според законот и колективниот договор .
Платата се пресметува и исплатува најмалку еднаш месечно .
Придонесите и даноците на платата на работникот ги плаќа работодавачот со исплата на платата .
Ч л е н 44
На работникот му припаѓа надомест на плата за време на отсуство од работа под услови и во висина утврдена со закон и колективен договор , а особено : за време на годишен одмор ; отсуство за празници ; отсуство поради бременост , раѓање и мајчинство ; нега на дете ; преквалификација и доквалификација ; стручно оспособување и усовршување на кое е упатен од страна на работодавачот ; воена вежба ; учество во обука за одбрана и заштита ; јавување на покани на други органи до кои е дојдено без вина на работникот и во други случаи утврдени со закон и колективен договор .
Ч л е н 45
Работникот има право на надомест на плата за време на прекин на работа кој настанал без негова винакако во случај на недостаток на енергија , суровини , репроматеријали или отстранување на дефекти , но најдолго до 30 дена , ако не е можно со работа во слободните денови или во деновите на неделен одмор да се надомести изгубеното полно работно време .
Висината на надоместокот од став 1 на овој член се утврдува со колективен договор .
Ч л е н 46
На работникот му припаѓа зголемена плата за работа во деновите на празници во кои не се работи , за ноќна работа и за работа подолго од 40 часа во работната недела , во висина утврдена со колективен договор .
Ч л е н 47
Работодавачот е должен да води евиденција на платите , надоместоците и на исплатените придонеси од плата , а на работникот да му издава потврда за исплатената плата , односно надоместоците и придонесите .
МАТЕРИЈАЛНА ОДГОВОРНОСТ
Ч л е н 48
Работникот кој по своја вина ќе направи штета на работодавачот во работата , односно во врска со работата , должен е да ја надомести штетата .
Ако штетата ја предизвикаат повеќе работници , секој работник е одговорен за делот на штетата што ја предизвикал .
Ако за секој работник не може да се утврди делот од штетата што ја предизвикал , се смета дека сите работници се подеднакво одговорни и штетата ја надоместуваат во еднакви делови .
Ако повеќе работници предизвикале штета со умисла , за штетата одговараат солидарно .
Ч л е н 49
Работоводниот орган или работодавачот покренува постапка за утврдување и наплата на штетата .
Ако работникот , во рок од три месеци од конечноста на одлуката не ја надомести штетата утврдена со одлука на работодавачот , работодавачот поведува постапка пред надлежниот суд .
ПРЕСТАНОК НА РАБОТНИОТ ОДНОС
Ч л е н 50
На работникот му престанува работниот однос :
1) по спогодба ,
2) по истекот на времето за кое е заснован работниот однос ,
3) по сила на законот ,
4) со отказ
5) поради економски , технолошки , структурални или слични промени .
Ч л е н 51
На работникот му престанува работниот однос , кога со работодавачот писмено ќе се спогоди да му престане работниот однос .
Спогодбата на став 1 од овој член ја склучуваат работникот и работоводниот орган , односно работодавачот .
Ч л е н 52
Работниот однос заснован на определено време престанува со истекот на времето за кое е заснован работниот однос .
Ч л е н 53
Работниот однос престанува , по сила на законот , ако :
1 ) на начин пропишан со закон е утврдено дека кај работникот дошло до губење на работната способност – со денот на доставувањето на правосилното решение за утврдување на изгубената работна способност ;
2) според одредбите на законот , односно според правосилна одлука на суд или на друг орган , му е забрането да врши определени работи и задачи , а не може да му се обезбеди вршењето на други работи и задачи - со денот на доставувањето на правосилна одлука ;
3) поради издржување на казна затвор мора да биде отсутен од работа подолго од шест месеци – со денот на стапувањето на издржувањето на казната ;
4) му биде изречена мерка на безбедност , воспитна или заштитна мерка во траење подолго од шест месеци и поради тоа мора да биде отсутен од работа – со денот на применувањето на таа мерка ;
5) Работникот наполнил 40 години пензиски стаж или 65 години живот и најмалку 15 години стаж на осигурување , освен ако работодавачот , во согласност со условите утврдени со закон и општ колективен договор не одлучи работникот да остане во работен однос ;
6) е отворена постапка за престанок на правното лице под услови и начин утврдени со законот .
Ресение за престанок на работниот однос донесува работоводниот орган , односно работодавачот .
Ч л е н 54
Работниот однос престанува со отказ даден од страна на работникот или работодавачот , под условите утврдени со закон и колективниот договор .
Ч л е н 55
Работниот однос , со отказ од страна на работникот , престанува ако писмено изјави дека сака да му престане работниот однос .
Отказниот рок од став 1 на овој член трае најмалку 30 дена од денот на поднесувањето на барањето за отказ , ако со работодавачот не се спогодат поинаку .
Ч л е н 56
Работниот однос на работникот , со отказ од страна на работодавачот престанува ако работникот е неспособен да ги извршува работните задачи утврдени со правилникот
законот , колективниот договор и договорот за работа или ако ја крши работната дисциплина и работниот ред .
Ч л е н 57
Оправдани причини за престанок на работниот однос на работникот со отказ од страна на работодавачот не претставуваат :
1) членство во синдикат или учество во синдикални активности во согласност со закон и колективен договор ;
2) поднесување на жалба или учество во постапка против работодавачот во врска со кршење на закон или друг пропис или заради обраќање на државен орган на власта ;
3) отсуство од работа за време на породилно отсуство ;
4) одобрено боледување ;
5) користење на одобрено отсуство од работа и годишен одмор ;
6) отслужување или дослужување на воен рок или воена вежба ;
7) стручно усовршување за потребите на работодавачот и
8) други случаи на мирување на работниот однос утврдени со закон .
Ч л е н 58
Работниот однос на работникот може да му престане со отказ од страна на работодавачот ако на работникот му се обезбедени потребните услови за работа и му се дадени соодветни упатства , насоки или писмено предупредување во врска со работата од работодавачот дека не е задоволен од начинот на извршувањето на работните обврски и ако по истекот на рокот од 30 дена од денот на дадените упатства , насоки и предупредувања , работникот не го подобри своето работење .
Ч л е н 59
Работниот однос на работникот му престанува со отказ од страна на работодавачот поради кршење на работната дисциплина или неисполнување на обврските утврдени со закон колективен договор и договор за работа особено ако :
1) не ги почитува редот и дисциплината според правилата пропишани од страна на работодавачот ;
2) не ги извршува или несовесно и ненавремено ги извршува работните обврски ;
3) не се придржува на прописите што важат за вршење на работи на работно место ;
4) не се придржува на распоредот и користењето на работното време ;
5) не побара отсуство или ненавремено не го извести работодавачот за отсуството од работа ;
6) поради болест или оправдани причини отсуствува од работа а за тоа во рок од 24 часа не се извести работодавачот ;
7) со средствата за работа не постапува совесно или во согласност со техничките упатства за работа ;
8) настане штета или грешка во работењето , или загуба , а за тоа веднаш не го извести работодавачот ;
9) не ги употребува прописно или не ги одржува средствата и опремата за заштита при работа и
10) незаконито и неовластено ги користи средствата на работодавачот .
Со закон и колективен договор може да се утврдат и други случаи на кршење на работниот ред и дисциплина и работните обврски .
Ч л е н 60
Во зависност од степенот на одговорноста на работникот , условите под кои е направена повредата на работните обврски , тежината на повредата и нејзините последици , работодавачот може да го замени отказот со парична казна , која не може да биде поголема од 15% од месечната плата на работникот , во траење од еден до шест месеци .
Ч л е н 61
Отказот за престанок на работниот однос на работникот од страна на работодавачот се дава во писмена форма .
Работодавачот , на барање на работникот е должен да даде писмено образложение за причините за давање на отказ .
Ч л е н 62
Отказниот рок не може да биде пократок од 30 дена ниту подолг од три месеци во зависност од должината на работниот стаж и причините за отказ , согласно со колективниот договор .
За време на траење на отказниот рок , работникот има право и обврски од работен однос .
Ч л е н 63
Работниот однос на работникот му престанува без отказен рок во случаите на кршење на работниот ред и дисциплина или неисполнување на работните обврски утврдени со овој или друг закон , колективен договор и договор за работа , а особено ако :
1) неоправдано изостане од работа три последователни работни дена или пет работни дена со прекин во текот на една година ;
2) го злоупотреби боледувањето ;
3) не се придржува кон прописите за заштита од болест , заштита при работа , пожар , експлозија и ги повредува прописите за заштита на животната средина ;
4) внесува , употребува или е под дејство на алкохол и наркотични средства ;
5) стори кражба или во врска со работата , намерно или од крајно невнимание ќе предизвика штета на работодавачот ;
6) го злоупотреби или пречекори даденото овластување и
7) оддаде деловна , службена или деловна тајна .
Со закон и колективен договор може да се утврдат и други случаи на кршење на работниот ред и дисциплина и на работните обврски .
Ч л е н 64
По исклучок од член 63 од овој правилник , до донесувањето на одлуката за отказ , со писмен налог на овластеното лице кај работодавачот , работникот се отстранува од работното место или од кај работодавачот ако :
1) непосредно се загрозува животот или здравјето на работниците или други лица или се оштетуваат средствата од поголема вредност ;
2) присуството на работа и понатамошната работа кај работодавачот штетно се одразува врз работењето на работодавачот ;
3) го осуетува и оневозможува утврдувањето на одговорноста за повредата на работните обврски и
4) кога против него е покрената кривична постапка за кривично дело сторено на работа или во врска со работата .
Ч л е н 65
На работникот може да му престане работниот однос со отказ поради економски , технолошки , структурални или слични промени во случај кога работодавачот има намера да воведе поголеми промени во производството , програмата , реорганизацијата , структурата и технологијата а кои ќе предизвикаат потреба од намалување на бројот на работниците .
Ч л е н 66
Работодавачот е должен , работниците на кои ќе им престане работниот однос поради економски , технолошки , структурални и слични промени да ги извести најмалку еден месец во случај на поединечен престанок на работниот однос или во случај на престанок на помал број работници , а три месеци во случај на престанок на работниот однос на повеќе од 150 работници или 5% од вкупниот број работници во претпријатието , пред престанок на работниот однос .
Ч л е н 67
Работодавачот е должен во рок од 8 дена од донесувањето на одлуката за престанок на работниот однос да ја извести службата надлежна за посредување при вработувањето за работниците на кои ќе им престане работниот однос , заради посредување при вработување
Ч л е н 68
На работникот не може да му престане работниот однос ако работодавачот не му обезбеди едно од следните права :
1) вработување кај друг работодавач без огласување на работното место со превземање и склучување на договор за работа , на работно место кое одговара на неговата стручна подготовка , односно квалификација ;
2) стручно оспособување , преквалификација или доквалификација за работа кај ист или кај друг работодавач и
3) еднократен надомест во вид на испратнина , во висина од едномесечна плата на работникот за секои две години работен стаж , а најмногу 12 месечни плати , остварена во претходниот месец од денот на престанокот на работниот однос на работникот , што се исплатува со денот на престанокот на работниот однос .
ЗАШТИТА НА ПРАВАТА НА РАБОТНИЦИТЕ
Ч л е н 69
Во остварувањето на поединечните права од работниот однос , работникот има право да бара заштита кај работодавачот , пред надлежниот суд , синдикатот , инспекциските органи и други органи , во согласност со законот .
Ч л е н 70
Работникот има право да поднесува барање заради остварување на своите права од работниот однос , како и право на приговор против одлука донесена во врска со неговите права , обврски и одговорности .
Барањето , односно приговорот работникот го поднесува до органот , во рок од 15 дена од денот на врачувањето на одлуката со која е повредено неговото право , односно од денот од кога дознал за повредата на правото .
Поднесувањето на барањето од став 1 на овој член го задржува извршувањето на одлуката до донесувањето на конечна одлука кај работодавачот , освен во случаи утврдени со закон.
Ч л е н 71
Работникот кој не е задоволен со конечната одлука на надлежниот орган или ако тој орган не донесе одлука во рок од 15 дена од денот на поднесувањето на барањето , односно на приговорот , има право во наредниот рок од 15 дена да бара заштита на своите права пред надлежниот суд .
Заштита на правата пред надлежниот суд работникот не може да бара ако претходно не побарал заштита на правата пред надлежниот орган кај работодавачот , освен правото на парично побарување .
Работодавачот е должен правосилната одлука на судот донесена во постапката за заштита на правата на работникот да ја изврши веднаш а најдоцна во рок од 8 (осум) дена од денот на доставувањето , ако судот не определил друг рок .
ПРЕОДНИ И ЗАВРШНИ ОДРЕДБИ
Ч л е н 72
Прашањата кои не се регулирани со овој правилник за работни односи се регулираат со законот за работни односи и колективниот договор .
Ч л е н 73
Овој правилник за работни односи е сочинет во три еднакви примероци .
Ч л е н 74
Овој правилник за работни односи влегува во сила веднаш со денот на неговото донесување .
Скопје, 27.02.2017 година О с н о в а ч
---------------------------------------------------------