СМЕТКОВОДСТВЕНИ ПОЛИТИКИ
1. Општи одредби
Со оваа одлука се утврдуваат сметководствените политики кои се применуваат во изготвувањето, презентирањето и обелоденувањето на финансиските извештаи на друштвото, со внес на податоци во деловните книги усогласени со барањата за составување на финансиските извештаи согласно одредбите на ЗТД, МСС и МСФИ.
Друштвото врши утврдување и избор на сметководствени политики, со цел финансиските извештаи објективно и на фер начин да ја прикажат состојбата на имотот, успешноста во работењето и измените на финансиската состојба.
Со оваа одлука се утврдуваат сметководствените политики кои се однесуваат на имотот, обврските и утврдувањето на финансискиот резултат на друштвото.
2. Сметководствени политики за признавање и вреднување на имотот
Политиките за признавање и вреднување на имотот ги опфаќаат нематеријалниот имот, долгорочниот материјален имот, долгорочните финансиски вложувања, залихите, краткорочните побарувања и краткорочните финансиски вложувања.
2.1.Долгорочен нематеријален имот
Средствата без физичка супстанца кои можат да се идентификуваат, а кои се поседуваат заради користење во производството или снабдувањето со добра и услуги или во функција на изнајмување или за административни намени, се признаваат како нематеријални средства.
Издатоците за истражување и развој не се признаваат како нематеријален имот и се евидентираат како расход во периодот во кој настанале.
Нематеријално средство се признава и евидентира во билансот на состојба, доколку ги исполни следните услови:
- техничка изводливост на комплетирањето на нематеријалното средство, така што тоа да биде расположливо за употреба,
- како нематеријално средство да создава идни економски користи,
- да се докаже постоење на пазар за производите кои се во непосредна врска со нематеријалното средство и ако се користи во сопствена режија да се прикаже корисноста на средството.
Нематеријалните средства почетно се вреднуваат по набавна вредност, која ги опфаќа издатоците направени за нивната набавка.
Нематеријалните средства ( патенти, лиценци, гудвил ) по почетното признавање и вреднување, се евидентираат според нивната набавна вредност намалена за акумулираната амортизација и акумулираната загуба поради оштетување.
Нематеријалните средства ( заштитни знаци, софтвер, авторски права, рецепти, упатства, модели, прототипови, know-how ) по почетното признавање и вреднување се евидентираат според фер вредноста на активниот пазар.
Нематеријалните средства, освен гудвилот, ќе се амортизираат според пропорционалниот - праволиниски метод на амортизација.
Гудвилот ќе се амортизира според проценетиот век на добивање на економски користи од купеното друштво, но не подолго од 10 години. Негативниот гудвил, кој претставува разлика помеѓу фер вредноста на стекнатите средства и платената цена на стекнувањето, се евидентира како разграничен приход и се признава како приход рамномерно во следните 5 години.
2.2. Долгорочен материјален имот
Политиката за долгорочниот материјален имот опфаќа недвижности, постројки и опрема.
Недвижностите, постројките и опремата се признаваат по набавна вредност која се состои од набавна цена зголемена за сите зависни трошоци на набавката, а намалена за било кој вид на трговски попусти и рабати.
Недвижностите, постројките и опремата изработени во сопствена режија се признаваат во висина на цената на чинење, под услов да не е повисока од нето пазарната вредност.
Последователните издатоци во врска со недвижностите, постројките и опремата, кои имаат за цел подобрување на перформансите и состојбата на средствата над нивниот почетен проценет стандарден учинок, продолжување на нивниот корисен век на употреба, зголемување на капацитетот и слично, се вклучуваат во сметководствената вредност на таа ставка.
Последователните издатоци се додаваат на сметководствената вредност на средството кога е веројатно дека идни економски користи, поголеми од почетно проценетиот стандард на работење на постојното средство, ќе претставуваат прилив за друштвото.
Издатоците за поправки и тековно одржување се признаваат како расход на периодот во кој настанале.
По почетното признавање и вреднување, недвижностите, постројките и опремата се евидентираат според ревалоризиран износ, кој претставува објективна вредност на датумот на ревалоризацијата, намалена за акумулираната амортизација и акумулираната загуба поради оштетување.
Објективната вредност на земјиштето, покрај вообичаената пазарна вредност, претставува и фер вреднувањето на земјиштето, со оглед на намената за која се купува.
Објективната вредност на зградите е нивната пазарна вредност.
Објективната вредност на постројките и опремата е нивната пазарна вредност, а кога не постои доказ за пазарната вредност се вреднуваат според нивните амортизирани трошоци за замена.
Пазарната и фер вредноста се определуваат со проценка извршена од страна на професионално квалификувани проценители.
Ефектите од ревалоризацијата се билансираат согласно ЗТД, МСС и МСФИ.
Во случај на трајно повлекување на средствата од употреба и кога од неговото отуѓување не се очекуваат идни економски користи, преостанатата вредност се надоместува на товар на расходите.
Авансите за материјален имот и материјалните средства во подготовка се евидентираат според набавната вредност и извршените вложувања.
2.3. Долгорочни финансиски вложувања
Вложувањата во поврзани и неповрзани друштва ќе се врши со примена на методот на капитал. Учеството во капиталот на друштвото се признава според направените издатоци на набавка, а потоа се евидентира и ускладува за дополнителните настанати промени по основ на учеството во капиталот на друштвото.
Ако на денот на билансирањето постојат показатели дека вредноста на вложувањето е намалена, се врши проценка на надоместливата вредност. Доколку надоместливата вредност на средствата е помала од нивната сметководствена вредност, се врши сведување на сметководствената вредност на надоместливата вредност и се признава смалување на вредноста на имотот како расход на периодот.
Заемите се евидентираат според номиналната вредност на заемот зголемена за каматата односно ревалоризацијата согласно склучениот договор.
На долгорочните побарувања од поврзани друштва се намалува вредноста на товар на расходите во периодот на осознавање за неможност за наплата на побарувањето, а целосен отпис се врши врз основа на одлука на Управителот на друштвото.
2.4. Залихи
Политиката на признавање на залихите опфаќа суровини и материјали, недовршено производство, готови производи и трговски добра.
Во моментот на набавка залихите се вреднуваат со примена на методот на историски трошоци или нето продажна вредност, во зависност од тоа која вредност од двете е пониска.
2.4.1. Залихи на материјали и добра
Залихите на материјали и добра се признаваат според трошоците на набавка, кои претставуваат фактурна вредност и директни зависни трошоци на набавката намалени за било кој вид на трговски попусти и рабати.
Фактурната цена се утврдува врз основа на износот содржан во фактурата на добавувачот. Доколку добавувачот задоцни или воопшто не достави фактура, калкулацијата во врска со пресметувањето на вредноста на залихите се изготвува врз основа на договорената цена, при што непоседувањето на фактура не може да биде причина за доцнење со изготвувањето на калкулацијата.
Директните зависни трошоци на набавката ги сочинуваат следните трошоци:
- увозните давачки и даноци, освен износите кои што може да се рефундираат и се евидентираат како побарувања,
- трошоците за превоз на залихите во висина на испоставената фактура од превозникот,
- во случај на сопствен превоз се изготвува калкулација за цената на чинење на сопствен превоз која опфаќа амортизација и трошоци на одржување на превозното средство, сите примања на вработените кои го опслужуваат превозното средство, гориво, осигурување и други евентуални трошоци, при што оваа цена на чинење не вклучува остварување на добивка и не треба да биде поголема од вообичаената цена за таков превоз,
- пресметковни-манипулативни трошоци и трошоци за утовар и растовар,
- други трошоци кои можат директно да се вкалкулираат на набавката, како што се посреднички провизии, шпедитерски услуги, трошоци за придружба на специјални пратки и слични трошоци настанати со цел залихите да пристигнат на посакуваната локација и во посакуваниот облик.
2.4.2. Залихи на недовршено производство и готови производи
Залихите на недовршеното производство и готовите производи се признаваат и вреднуваат врз основа на историски трошоци, односно во висина на цената на чинење. Цената на чинење на производството се состои од следните елементи
- трошоци на директни бруто плати и сите други примања на вработените директно вклучени во процесот на производство,
- трошоци за бруто исплата на сезонско ангажирани работници во процесот на производство,
- трошоци на директни материјали,
- пресметаната амортизација на средствата вклучени директно во процесот на производство,
- издатоците за плаќање на доделената концесија, распределена соодветно преку пресметување на амортизација,
- трошоците за поправки и одржување на средствата кои се користат во процесот на производство.
Во вредноста на залихите не се признаваат, односно претставуваат расход на периодот следните трошоци
- административни и канцелариски трошоци,
- амортизација и одржување на непроизводните средства,
- трошоците за камати и банкарски услуги,
- трошоците за маркетинг, реклама, репрезентација, продажба, дистрибуција, членарини,
- трошоци за истражување,
- трошоци за развој, освен кога истите се однесуваат на дизајн или конструкција на производите наменети за продажба.
За утврдување на трошоците кои влегуваат во вредноста на залихите на готовите производи и недовршеното производство се користат
- метод на процес, при што се утврдуваат вкупните трошоци на една фаза на производството за сите производни единици и,
- метод на работни налози, доколку се организира поединечно производство и производство за познат купувач, при што во работниот налог се вклучуваат директните плати, директниот материјал, индиректните трошоци и клучот применет за нивната алокација и износот на трошоци по единица производ.
Доколку нето продажната вредност на залихите на недовршено производство и готовите производи е пониска од нивната цена на чинење, се врши делумен отпис до нето продажната вредност.
Нето продажната вредност претставува проценета продажна вредност, намалена за проценетите трошоци на продажба и проценетите трошоци на довршување кај недовршеното производство.
2.4.3. Вреднување на залихите при нивното трошење, односно продажба
За вреднување на залихите при нивното трошење, односно продажба се користи методот на просечни цени.
Намалување на вредноста на залихите се врши кога нето продажната цена е помала од цената на чинење или од набавната цена, согласно одредбите од ЗТД, МСС и МСФИ.
Ситниот инвентар, резервните делови кои се вградуваат, амбалажата и авто гумите се отпишуваат еднократно при ставање во употреба.
2.5. Краткорочни побарувања
Побарувањата од поврзани друштва, купувачите, вработените, државните институции и другите побарувања се евидентираат по номинална вредност.
Побарувањата од купувачите по основ на продажба на производи се признаваат во моментот на извршување на продажбата. При почетното признавање побарувањата се вреднуваат во износ на продажната вредност на продадените производи, намалени за износот на договорените попусти и рабати, а зголемени за пресметаниот данок на додадена вредност.
Приходот се признава во висина на нето продажната цена, според начелото на настанување на деловната трансакција, односно фактурирана реализација, под услов во моментот на продажба да не постои значајна неизвесност за наплата на побарувањето.
Доколку приходот од продажбата претходно е признаен, според начелото на фактурирана реализација, а дополнително се појавил ризикот на наплата, побарувањето индиректно се корегира на товар на расходите, а директно само ако неможноста за наплата е извесна и документирана.
Ризикот на наплата на секое поединечно побарување го проценува органот на управување.
Побарувањето од купувачите во странство почетно се признаваат во денарската противвредност на странската валута на денот на трансакцијата. За влијанието на промената на девизниот курс од датумот на трансакцијата до датумот на наплата се признаваат курсни разлики кои се евидентираат во корист или на товар на приходите. Ненаплатеното побарување на денот на билансирање се евидентира според средниот девизен курс на НБРМ, а курсните разлики се признаваат како приход или расход на периодот.
2.6. Краткорочни вложувања и парични средства
Сметководствената вредност на вложувањата се евидентираат според вредност која е пониска од пазарната вредност или трошоците за вложување. Разликата помеѓу сметководствената вредност и постигнатата вредност на вложувањата претставува приход или расход во периодот во кој тие вложувања се продадени.
Паричните средства на сметките во банките се евидентираат според доставениот извод за состојбата и прометот на сметките, во денари.
Паричните средства во благајна се евидентираат во номинален износ во денари.
Девизните средства на сметките во банка и благајна се евидентираат според средниот курс на НБРМ во текот на работењето, а конечното сведување на девизите на денарската противвредност се врши на денот на билансирањето.
3. Сметководствени политики на капитал и резерви
Запишаниот капитал се евидентира на посебна сметка во износ според уделите или акционерската книга.
Ревалоризацијата на капиталот се евидентира на посебна сметка преку распоредување на ревалоризационите резерви, формирани со ревалоризација на нематеријалниот и материјалниот имот на денот на билансирањето.
Резервите се евидентираат по номинална вредност на посебни сметки според нивната намена или обврска за издвојување и тоа како законски резерви, статутарни и други резерви.
На посебни сметки се евидентираат акумулираната добивка или евентуалната загуба од работењето. Искажаната загуба во работењето се покрива согласно Изјавата за основање на друштвото и законските прописи.
Добивката или загубата во тековната година се утврдува согласно законските прописи и оваа одлука. Добивката или загубата во тековната година во Билансот на успех се искажува по оданочувањето како добивка за распределба, односно вкупна загуба од работењето во деловната година.
Распределбата на добивката се врши согласно Изјавата за основање на друштвото и донесена одлука.
4. Сметководствени политики на признавање и вреднување на обврските
Обврските се признаваат на датумот на билансирање кога е веројатно дека одливот на средствата кои содржат идни економски користи ќе биде резултат на измирување на сегашните обврски и дека износот по кој ќе се изврши измирувањето ќе може со сигурност да се мери.
Сите финансиски обврски, вклучувајќи ги и изведените финансиски инструменти, се признаваат во билансот на состојбата само кога друштвото ќе стане договорна страна во договорните одредби за финансиските обврски.
Обврските се евидентираат во номинална вредност зголемена за каматата според склучениот договор.
Обврските евидентирани во девизи се пресметуваат според средниот курс на НБРМ најдоцна на денот на билансирањето, а курсните разлики се признаваат како приход или расход на периодот.
Резервирањата се признаваат кога постои обврска која настанала како резултат на минат настан – историска трансакција, ако е веројатно дека измирувањето на таа обврска ќе доведе до одлив на средства и ако може да се направи сигурна проценка на износот на обврската.
Извршените резервирања ќе се преиспитуваат на датумот на билансирање и доколку постои потреба, ќе се прилагодуваат така да ја одразуваат најдобрата проценка. Доколку не постои веројатност дека ќе дојде до одлив на средства за измирување на обврската, резервирањето се укинува во корист на приходите.
Резервирањето се користи исклучиво за расходи кои првобитно се признаени. Кога ќе настане одлив на средства по основ на обврска за која е извршено резервирање, направените издатоци не се признаваат како расход, туку се врши укинување на претходно признаениот износ на резервирањето.
5. Сметководствени политики за утврдување на финансискиот резултат
Приходите од продажба на производи и добра се признаваат ако
- на купувачот се пренесени сите значајни ризици и користи од сопственоста на производите и добрата,
- друштвото не го задржува ниту трајното управување ниту контролата над производите и добрата
- може да се измери износот на приходите,
- веројатно е дека продадените производи и добра ќе се наплатат,
- трошоците кои се настанати или ќе настанат во врска со продажбата сигурно да можат да се измерат.
Приходите од продажба на услугите се пресметуваат според степенот на довршеност на трансакцијата на денот на билансирањето. Овие приходи се признаваат ако
- може со сигурност приходите да се измерат,
- постои веројатност за нивна наплата,
- степенот на довршеност на трансакцијата може сигурно да се измери,
- трошоците настанати во врска со тие услуги и трошоците потребни за завршување на услугата може сигурно да се измерат.
Кога резултатот од договорот за изградба не може сигурно да се процени, приходите се признаваат до износот на настанатите трошоци кои веројатно ќе се надоместат, а трошоците се признаваат како расход во периодот во кој настанале. Степенот на довршеност на договорот се утврдува со уделот на настанатите трошоци во вкупно проценетите трошоци, или со прегледот на довршените работи, или со утврдувањето на физичките мерки за договорената работа.
Приходот од продажба се евидентира по испораката на производите или пружањето на услугите на купувачите, во согласност со договорените услови на продажба.
Расходите се признаваат во пресметковниот период на кои се однесуваат и влијаат на намалување на средствата или зголемување на обврските.
Признаените расходи директно се поврзуваат со признаените приходи во финансискиот резултат во пресметковниот период.
Со политиката на признавање на расходите се почитуваат следните критериуми
- расходите имаат за последица намалување на средствата или зголемување на обврските,
- расходите подразбираат директна поврзаност помеѓу настанатите трошоци и поедини ставки на приходот,
- кога се очекува остварување на приходи во неколку пресметковни периоди, признавањето на расходите се врши сукцесивно, со постапката на разумна алокација на пресметковните периоди,
- расходот се признава веднаш во пресметковниот период во моментот на настанување на обврската и не може да се признае како билансна позиција на имотот.
6. Завршни одредби
Оваа одлука се применува за финансиските извештаи кои ќе се изготвуваат за деловните години.
Усвоените сметководствени политики со оваа одлука, можат да се менуваат само со промена на ЗТД, МСС и МСФИ, или ако евентуалната промена влијае на пореално прикажување на настаните или трансакциите во финансиските извештаи на друштвото.
|
Скопје, 07.10.2017 година
|
Управител
|